Akademik Veri Yönetim Sistemi
3. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, İzmir, Türkiye, 14 - 16 Ekim 2015, ss.238-256
Burkulması Engellenmiş Çelik Çaprazlar (BEÇÇ’ler) sismik bölgelerde yapılara gelen yatay istemlerin ve titreşime maruz kalan yapıların güvenliğini sağlamak için kullanılan yeni nesil yapısal elemanlardır. BEÇÇ’ler eksenel çekme ve basınç kapasiteleri yaklaşık olarak birbirine eşittir. BEÇÇ’ler burkulmayı engelleyen mekanizma (BEM) ve çekirdek elemandan (ÇE’den) meydana gelmektedirler. ÇE genel olarak çelik plaka veya profillerden, BEM ise içine beton dökülmüş çelik kutu veya boru profilden, sargılı ve sargısız betondan ve çok parçalı basınç çubuğundan meydana gelebilmektedir. BEÇÇ’lere gelen eksenel basma ve çekme istemleri altında BEM herhangi bir yük taşımayacak şekilde dizayn edilmektedir ve bütün eksenel istemler ÇE elemanı tarafından taşınmaktadır. Dolayısı ile ÇE elastik ve plastik davranış gösterebilmektedir. BEM ise ÇE’nin elastik ve plastik davranış gösterdiği durumda burkulmasını engelleyerek ÇE’ye stabilite sağlamaktadır. Bu çalışma kapsamında farklı BEM’lere sahip BEÇÇ’lerin eksenel istemlerler altında histeretik davranışları deneysel olarak incelenmiştir. Farklı BEM’lere sahip 6 adet BEÇÇ (1. – 6. BEÇÇ) test edilmiştir. Test edilen BEÇÇ’lerin ÇE’leri en kesit olarak aynıdır. Bu BEÇÇ’lerin BEM’leri içine beton dökülmüş çelik kutu profilden, sargısız ve sargılı betondan ve prekast beton bloklardan oluşmaktadır. Prekast betonlu BEÇÇ’lerin özellikle kusurlu mevcut betonarme binaların güçlendirilmesi için geliştirilmesi hedeflenmiştir. Deney sonuçları prekast betonlu BEÇÇ hariç diğer BEÇÇ’lerin % 2.0 ÇE plastik uzama değerine kadar histeretik olarak stabil davrandığını göstermiştir. Prekast betonlu BEÇÇ’de ise prekast betonların çekme istemleri altında ezilmesi ve kırılmasından dolayı BEM’in yetersiz kaldığı görülmüştür. Ayrıca bu makale kapsamında deney elemanlarının yapım ve bağlantı detayları da verilmiştir.