Akademik Veri Yönetim Sistemi
4. Geleneksel Gıdalar Sempozyumu, Adana, Türkiye, 17 - 19 Nisan 2014, cilt.1, ss.578
Lignoselülozik maddeler yeryüzünde değerlendirilmeyen biyokütlenin en bol kaynağıdır. Lignoselülozik bir biyokütle, genellikle %40-50 selüloz, %20-30 hemiselüloz, %15-20 liginin ve diğer ekstrakte edilebilir bileşiklerden oluşmaktadır. Dünyada Çin, Hindistan, İran gibi ülkelerde ve ülkemizde yetişen çay bitkisinin her yıl büyük miktarda bitkisel çay atığı ortaya çıkmaktadır. Ülkemizde yılda 30-50 bin ton lignoselülozik bileşenleri içeren (%11 selüloz, %32 hemiselüloz ve %35 lignin) bitkisel çay atığı açığa çıkmakta ve çevreye zarar vermektedir. Bu rakam yanlış üretim teknikleri nedeniyle daha da artmaktadır. Bu nedenle çay atığının ekstraktının fermentasyon işlemlerinde değerlendirilmesi amacıyla hidroliz koşulları belirlenmiştir.
Çalışmada kullanılmış olan çay fabrikası atığı ÇAYKUR ve çay üretimi yapan diğer özel firmalardan sağlanmıştır. Hidroliz prosesine kadar 4ºC’de saklanan çay atıklarına farklı sıcaklık (90, 105, 120ºC), süre (15 ve 45 dk), asit miktarı (%1, %3 ve %5) ve katı/sıvı (1/5, 1/8 ve 1/11) oranlarında hidroliz işlemi uygulanmış ve elde edilen ekstraktların toplam indirgen şeker içeriği tespit edilmiştir. Sonuç olarak bitkisel çay atığının optimum hidroliz koşulları sırasıyla 120 0C, 15 dakika, %1 asit miktarı ve 1/8 katı/sıvı oranı olarak belirlenmiştir. Bu hidroliz koşullarında toplam indirgen şeker miktarı 17,58 g/L olarak tespit edilmiştir. Hidroliz sonucu elde edilen ekstraktın fermentasyon proseslerinde potansiyel substrat olarak kullanılabileceği ve katma değeri yüksek ürünlere dönüştürülebileceği düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Lignoselüloz, çay atığı, hidroliz, cevap yüzey metodu