Akademik Veri Yönetim Sistemi
14.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, Trabzon, Türkiye, 4 - 07 Ekim 2011, ss.647
HASTANE MÜLKİYET DURUMU KABA ÖLÜM HIZINI ETKİLİYOR MU?
FATMA ÖZDEMİR, İLKER BELEK
Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı
dr.fatmaozdmr@gmail.com
Bildiri Konusu: Sağlık Sistemleri / Sağlık Örgütlenmesi / Sağlık Politikaları
Giriş ve Amaç: 1980’lerin başından beri Dünya Bankası, gelişmekte olan ülkelerde sağlık
hizmetlerinin özelleştirilmesine öncülük yapmaktadır. Türkiye, 1990 yılında Dünya Bankası ile
imzalanan bir projenin ardından hastanecilik hizmetlerini hızla özelleştirmektedir. Bu çalışmanın
amacı hastanelerin performans ölçütlerinden biri olan kaba ölüm hızının, Türkiye’deki özel ve
kamu hastanelerinde farklılık gösterip göstermediğini bulmak ve kaba ölüm hızı üzerine etkili
değişkenleri saptamaktır.
Gereç ve Yöntem: Araştırmada Sağlık Bakanlığı tarafından gecikmeli yayınlanan “Yataklı Tedavi
Kurumları İstatistikleri Yıllığı- 2007” kullanılmıştır. Doğumevleri, fizik tedavi, göz gibi sadece özel bir
dalda hizmet veren dal hastaneleri ile azınlık hastaneleri, belediye hastaneleri ve hasta yatırmayıp
yalnızca poliklinik hizmeti veren hastaneler dışlanmıştır. Böylece eğitim hizmeti veren ve
vermeyen, genel amaçlı hizmet sunan, hasta yatıran, Türkiye’deki bütün il ve ilçelerdeki toplam
928 özel ve kamu hastanesi araştırmaya alınmıştır.
Bu araştırmada, bağımlı değişken olarak kaba ölüm hızı kullanılmıştır. Kaba ölüm hızı, hastaneye
yattıktan sonra ölen hasta sayısının, yatan toplam hasta sayısına bölünmesiyle bulunmuştur. Kaba
ölüm hızını belirlediği varsayılan bağımsız değişkenlerin, kaba ölüm hızının ortalama değerin
üzerinde gerçekleşmesini ne derecede etkilediğini belirlemek amacıyla lojistik regresyon analizi
yapılmıştır. Kullanılan bağımsız değişkenler şunlardır: Hastanenin mülkiyet durumu (özel ya da
kamu), toplam yatak sayısı, uzman başına yatılan gün sayısı, uzman başına operasyon sayısı, büyük
operasyon sayısının toplam yatan hasta sayısı içindeki oranı, toplam operasyon sayısının toplam
yatan hasta sayısı içindeki oranı, il düzeyinde 2010 yılı için hesaplanan gelişmişlik indeksi puanı.
Regresyon modelinde Backward Elimination yöntemi uygulanmıştır. Tüm analizler PASW (Version
13.0) yazılımı kullanılarak gerçekleştirilmiştir.
Bulgular: Çok değişkenli analiz öncesinde özel hastanelerin kaba ölüm hızı kamu hastanelerine
göre anlamlı derecede düşüktü. Ancak çoklu analiz sonrasında durum değişti. Kaba ölüm hızını
belirleyen değişkenlerin toplam yatak sayısı, uzman başına yatılan gün sayısı, uzman başına
operasyon sayısı ve gelişmişlik indeksi olduğu tespit edildi (R2=%35,4). Hastane mülkiyetinin kamu
ya da özel sektöre ait olmasının ise, kaba ölüm hızına istatistiksel olarak önemli derecede etki
etmediği belirlendi.
Sonuçlar: Çalışma sonucunda mülkiyet durumunun kaba ölüm hızını açıklayan çok değişkenli
modelde yer almadığı görülmüştür. Hastanenin bulunduğu ile ait gelişmişlik indeksi modele en çok
katkıda bulunan değişkendir. Hastane yatak kapasitesi ve uzman hekimlerin iş yükü arttıkça ölüm
hızı da artmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Hastane mülkiyet durumu, kaba ölüm hızı, hastane, performans