Akademik Veri Yönetim Sistemi
Hukuk ve Sanat, Prof.Dr.h.c.Yener ÜNVER, Prof.Dr.Özlem YENERER ÇAKMUT, Editör, Seçkin Yayıncılık, Ankara, ss.561-618, 2021
Azerbaycan’da 1960 Kuşağı- “Gelenekten Çağdaşlığa Açılan Pencere” başlığı adı altında ele alınan “Abşeron[1] Mektebi” sanatçıları, bu tepkinin en önemli ve değerli sözcülerini oluşturmaktadırlar. İmge, simge ve gerçeklik üçlemesinden yola çıkan “Abşeron Mektebi”nin kurucu öğesi; bu örgütlenmeye dâhil olan sanatçıların imgesel olarak tanımladıkları, halklarının ilk çağlarından yadigâr kalan Gobustan[2] kaya çizimleridir. Milli değerlerine hızlı bir şekilde sarılarak bu travmatik durumdan ontolojik bir estetik aracılığıyla kurtulmaya çalışan sanatçılar; ‘sahte bütünlük’ süreci ve taklide dayalı bir eylem dizgesiyle örülü sosyalist gerçekçiliğe bir alternatif geliştirmişlerdir.
“Abşeron Ressamlık Mektebi” ifadesi XX. yüzyılın ortalarında Azerbaycan tasvir sanatı alanında geçerlilik kazanmış sanatsal terimdir. Bu tarihlerde “Abşeroncu” sözcüğü; Bakü’de yaşayan, yaratıcılıklarını genelde başkent civarındaki köy ve kasabaları karış karış gezip, bu bölgelerde karşılaştıkları sade insanların köklerine bağlı bir biçimde sürdürdükleri günlük yaşam tarzlarını idealize etmeden tuvale aktaran bir grup ressama verilen bir isim, bir kavram olmuştur. Bu bölümde Azerbaycan sanatına “Formaca Millilik” ilkesini ilk kez uygulayan grubun kurucu üyelerinin yaratıcılığı ayrıntılı ele alınarak okuyucuya sunulmuştur.
[1] Azerbaycan'da yarımada. Hazar denizinin içine doğru 60 km uzanır, en geniş yeri 30 km kadardır. Kafkas dağlarının doğu uzantılarından biri olan Abşeron Yarımadası, belirgin özelliği çok sayıdaki tuz gölü ve tuzla olan, yer yer koyaklarla yarılmış hafif dalgalı düzlüklerden oluşur. Azerbaycan'ın başkenti Bakü, Sumgayıt şehri, Hırdalan kasabası ve Hazar sahili boyunca sayısız köy ve kasabalar bu yarımada üzerindedir.
[2] Gobustan Abşeron yarımadasında Bakü’den yaklaşık 60 km aralıda yerleşen eski yerleşim yeridir. Burada zengin kaya resimlerinden başka, Taş Devrinden başlayarak Orta çağlara dek devam eden çok sayıda ilk yerleşim yeri, mezarlar vb. arkeoloji kalıntılar bulunmaktadır. Burada 1960’dan sonra yapılan arkeolojik kazı ve araştırmalarda, 14 eski yerleşim yeri ve 30’dan fazla mezarda incelemeler gerçekleştirilmiştir
The artists of the "Absheron School", which is discussed under the title of 1960 Generation - "Window from Tradition to Modernity" in Azerbaijan, constitute the most important and valuable spokespersons of this reaction. The founding element of the “Absheron School” based on the trilogy of image, symbol and reality; What the artists involved in this organization define as imaginary are the Gobustan rock drawings, a relic from the ancient ages of their peoples. Artists who try to get rid of this traumatic situation through an ontological aesthetic by quickly embracing their national values; They have developed an alternative to socialist realism, which is interwoven with the process of 'false integrity' and a system of action based on imitation. "Absheron Painting School" expression XX. It is an artistic term that gained validity in the field of Azerbaijani depiction in the middle of the century. On these dates, the word "Absheroncu"; It has been a name, a concept, given to a group of painters living in Baku who traveled every inch of their creativity in the villages and towns around the capital and transferred their daily life styles, which they lived in these regions, depending on their roots, without idealizing them. In this section, the creativity of the founding members of the group, which first applied the principle of "Former Nation" to Azerbaijani art, was discussed in detail and presented to the reader.