Atıf İçin Kopyala
TATAR S., BOZTUĞ D.
Jeoloji Mühendisliği Dergisi, sa.50, ss.8-22, 1997 (Scopus)
-
Yayın Türü:
Makale / Tam Makale
-
Basım Tarihi:
1997
-
Dergi Adı:
Jeoloji Mühendisliği Dergisi
-
Derginin Tarandığı İndeksler:
Scopus, Academic Search Premier, Geobase, TR DİZİN (ULAKBİM)
-
Sayfa Sayıları:
ss.8-22
-
Akdeniz Üniversitesi Adresli:
Hayır
Özet
Magmatik kayaçlar, bilindiği gibi, herhangi bir katının çeşitli etkilerle (sıcaklık artışı, ortama uçucu bileşen ilavesi, basınç ferahlaması) kısmi erimeye uğraması sonucu oluşan sıvıların katılaşması ile meydana gelmektedir. Aynı katı kaynak malzemenin farklı erime tipi ve farklı erinme yüzdeleri sonucu, farklı magmatik eriyiklerin oluştuğu bilinmektedir. Bu kısmi erime tipleri başlıca iki değişik şekilde gerçekleşmektedir. Bunlardan birincisi, Rayleigh/fractional (Rayleigh/fraksiyonal) erimesi olup, Özellikle üst manto peridotitlerinin kısmi erimesi sırasında oluşan sıvının hemen ortamı terketmesi prensibine dayanmaktadır, Diğer kısmi erime tipi, ise kabuksal kayaçların kısmi erimesi sonucu oluşan sıvının ortamı hemen terkedemeyip, ancak
beUrli bir miktara ulaştıktan sonra ortamdan uzaklaşabilmesi ve bu miktara ulaşabilmesi için geçen süre zarfında da kalıntı katı ile reaksiyona girerek bileşimini değiştirmesi esasına dayanır ki bu erime tipine de batch/equilibrium (yığın/denge) erimesi denmektedir. Ayrıca, bu fier iki tip erime de kendi arasında modal erime ve non-modal erime olmak üzere M alt tipe ayrılmaktadır. Bu erime tiplerinden herhangi birisiyle oluşan bir magmatik sıvının katılaşması sırasında sıvının ilksel bileşimim değiştiren ve böylece mineralojik-jeokimyasal bileşimleri farklı kayaçların oluşumunu sağlayan bir takım süreçler etkin olabilmektedir. Bunlar, başlıca magma kanşımı-asimilasyon, fraksiyonel kristalleşme ve asimüasyon-fraksiyonel kristalleşme süreçleridir.