Değişen Toplumsal Yapının Film İçeriklerine Yansıması: Kibar Feyzo ve Recep İvedik Filmlerinin Greimas’ın Eyleyenler Örnekçesine Göre Çözümlenmesi


SARAL S., Yağız D.

GLOBAL MEDİA JOURNAL, cilt.6, sa.12, ss.332-354, 2016 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 6 Sayı: 12
  • Basım Tarihi: 2016
  • Dergi Adı: GLOBAL MEDİA JOURNAL
  • Derginin Tarandığı İndeksler: IBZ Online, Communication & Mass Media Index, Performing Arts Periodicals Database, Sociological abstracts, DIALNET
  • Sayfa Sayıları: ss.332-354
  • Akdeniz Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Yaygın ve etkin bir iletişim aracı olarak sinema, yaşanan toplumsal, siyasal ve ekonomik değişimlerin sonuçlarını yansıtır. Çalışma kapsamında, farklı dönemlerde çekilen filmlerin ait oldukları dönemin toplumsal yapılarının hangi bağlamda sinemasal anlatıya aksettiğini görmek ve Türkiye’deki değişen güldürü anlayışını değerlendirmek amacıyla, örnek olay kapsamında seçilen filmler incelenmiştir. Ait oldukları dönemi ekonomik, kültürel, siyasal, ideolojik ve insan tipolojisi bakımından yansıtmaları nedeniyle 1980 öncesi dönemi temsilen Kibar Feyzo filmi (Yönetmen: Atıf Yılmaz, Yapım yılı: 1978) ve 2000’li yılları temsilen Recep İvedik filmi (Yönetmen: Togan Gökbakar, Yapım yılı: 2008)çalışma kapsamında analiz edilmiştir. Analiz edilen Kibar Feyzo ve Recep İvedik filmleri için Greimas’ın eyleyenler örnekçesi ve anlatı çözümlemesi yöntemleri kullanılmıştır. Elde edilen veriler ışığında,1980 sonrası Türkiye’de değişen toplumsal yapı ile siyaset, sermaye ve medya arasında organik bir ilişkinin doğduğu görülmüştür.1980 öncesi yapımlarda mizah, asıl işlevi olan “güldürürken düşündürmeyi ”amaç edinmişken, günümüz komedi filmlerinde, “apolitize” olmuş “lümpen” gençliğe ve beraberinde, kâr amacıyla mümkün olan en geniş kitleye ulaşmayı hedefleyen, “suya sabuna dokunmayan” ve eleştirellikten uzak mizah anlayışı hakimdir. Bu bağlamda değişen toplumsal yapının örnek olay kapsamında incelenen komedi filmlerinin içeriklerini etkilediği sonucuna varılmıştır.

Cinema, as a common and effective communication tool, reflects the consequences of social, political, and economic changes. In this study, the movies chosen as case studies and which represent different periods, are analyzed to see how social structures of the context in which they are produced is affecting the cinematic narrative and to evaluate the changing comedic understanding. Since they are reflecting the time periods they belong to, in the economic, cultural, political, ideological, and human typology sense, the movies Kibar Feyzo by director Atıf Yılmaz (1978), which represents the time period before the 1980s and Recep İvedik by director Togan Gökbakar (2008), which represents the 2000s, have been analyzed in this study. The narrative analysis techniques of Greimas have been utilized. With the data obtained, we concluded that the changing social structure affects the content of the comedic movies. It is seen that, with the changing social structure after the 1980s in Turkey, an organic relation between politics, economy, and media has been established. While, in productions before the 1980s, humor aimed to fulfill its main task of making people laugh. In today’s comedies, a noncritical understanding of humor aiming to target the lumpen apolitical youth and the widest possible audience for economic profit is predominant.