Akademik Veri Yönetim Sistemi
Geosound, sa.51, ss.167-184, 2007 (Hakemli Dergi)
Kemerhisar (Niğde) Bölgesi, Bahçeli ve Havuzlu mevkilerinde volkanizmaya bağlı, doğal olarak oluşan karbondiyoksit, renksiz, kokusuz, havadan daha ağır, ekşimsi ve su ile birleştiğinde zayıf asit özelliğinde, karbonik asit oluşturan bir gazdır. Bu çalışma, buradaki jeolojik özellikleri, uygun sondaj yöntemlerini, SU + CO2 çıkarılmasını, üretim tesislerine aktarılmasını, CO2 elde edilmesi için uygulanan üretim teknolojisinden oluşan bir sürecin ayrıntılı incelenmesini kapsamaktadır. Karbondiyoksit, gri renkli killi kireçtaşı, çamurtaşı, kil ve marn ardalanmasına sahip Gökbez Formasyonu içerisinde yer almaktadır. Sondaj kuyularından en az 700 kg/saat en fazla 1.100 kg/saat olarak çıkarılan karbondiyoksit+su, kuyu başında ilk ayırım işlemine tabii tutulur. Daha sonra kalan kısım yine karbondiyoksit+su şeklinde, gaz toplama borularıyla ara kollektörlere toplanır. Rutubeti alınan karbondiyoksit gaz itici kompresörlerle (blower) fabrikaya nakledilir. Fabrika girişinde tekrar rutubeti alınır ve CO2 kompresörüne nakledilir. Sıkıştırılan gaz ilk' soğutma sistemi olan 3 adet kondanserden geçirilir. Buradan gazın nemi alınmak üzere kurutucu sisteme gönderilir. Daha sonra, yağ tutucu olan aktif karbondan geçirilen gaz, evaporatöre gönderilir. Evaporatörde NH3 kompresörü vasıtasıyla son soğutmadan geçirilir ve gaz, stok tanklarına iletilir. % 95 randımanla çalıştığı zaman karbondiyoksit fabrikasının kapasitesi, yapılan saatlik kronometrajda 4.4 ton olarak belirlenmiştir. CO2 gazı için görünüş, asitlik, indirgen maddeler ve CO uygundur. CO2, % 99.9-99.4, ve nem, % 0.02-0.03 arasındadır. Toplam kükürt bileşikleri (kükürt cinsinden), arsenik, yağ, azot oksitleri (NO2 cinsinden) bulunmamaktadır. Karbondiyoksit gazı, 11 bar basınç ve -35°C'de sıvı hale dönüştürülür. Ayrıca 15 bar basınç altındaki gaz yaklaşık -80°C sıkıştırılma ile kuru buz haline getirilmiştir. Kemerhisar karbondiyoksiti gıda sektörü, yangın söndürme cihazları, alkali nötralizasyonu, kalıp ayarları, bitki yetiştirme, meşrubatlar, kozmetik sanayi, deodorantlarda taşıyıcı gaz olarak ve kimyasal madde üretiminde sıkça kullanılmaktadır.