Bizans İmparatoru Herakleios’un Ekonomik Reformları

Akiniz S., Güngör Z.

MESOS Disiplinlerarası Ortaçağ Çalışmaları Dergisi, sa.V, ss.1-16, 2023 (Hakemli Dergi)

Özet

Baskıcı Fokas rejimine karşı Kartaca eksarhı Herakleios’un organize ettiği bir darbe girişimiyle imparatorluğu elde eden, babası ile aynı adı taşıyan Herakleios, 610 yılında Bizans’ın yeni imparatoru olmuştur. Herakleios imparatorluğu devraldığında Iustinianos devrinin ışıltılarından eser kalmamıştır. Herakleios’un imparatorluğu elde etmesinin hemen ardından batıda AvarSlav akınlarının baskı ve istilaları doğuda ise Sâsânîler hemen ardından İslâm akınları ile mücadele etmek zorunda kalmıştır. İmparatorluk hem Avar-Slav akınları hem de Sâsânî-İslâm akınlarıyla baş edecek ekonomik-askeri güçten yoksundu. Bu süreç Herakleios’un imparatorluğu saran bütün tehditlerle mücadele edebilmesi için birtakım alanlarda reform hareketlerine girişmesini gerekli kılmıştır. Herakleios’un, önceliği çöken ekonomik durumda finansman sorununu çözmek olmuştur. Bu doğrultuda sikkeler ve darphaneler reformlara tabi tutulmuş ve mali idare de birtakım düzenlemelere gidilmiştir. Bu düzenlemeler sayesinde istilacı kavimlere haraç ödemesi yapılabilmiş ve tehdit unsuru olan Sâsânîlerle mücadele etmesi için gerekli olan askeri birlikleri finanse edebilmiştir. Bu çalışmada İmparator Herakleios’un ekonomi alanında neden reformlara ihtiyaç duyduğunun gözler önüne serilebilmesi için dönemin siyasi olaylarına genel hatlarıyla değinilecek ve ardından Herakleios’un ekonomi alanında yapmış olduğu reformlara yer verilecektir.