Akademik Veri Yönetim Sistemi
Bologna Process and Turkey: Realization of the European Higher Education Area, Gümrükçü H.,Heinrich Epskamp, Editör, Akdeniz Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Yayın No 6, Ankara, ss.388-430, 2011
Bu çalışmanın yazarları 2009 yazı itibariyle Türkiye’deki devlet üniversitelerinin (yeni kurulan 21 üniversite hariç) yüzde 97’sinin (73 üniversiteden 71’i) ya mevcut stratejik planlarını ya da stratejik planlama süreçlerinin sürmekte olduğunu ilan ettiklerini belirlemişlerdir. Yüksek öğretim örgütsel alanında gerçekleşen bu eşbiçimsel (izomorfik) uygulamanın ardındaki itici güç devlet üniversitelerinde stratejik planlamanın iki farklı mevzuat tarafından zorunlu tutulmuş olmasıdır. Bunlar Yüksek Öğretim Kurulu’nun (YÖK) kalite güvence girişimlerini tetiklemek için çıkardığı Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Yönetmeliği ve Maliye Bakanlığı’nın tüm kamu kuruluşlarında performansa dayalı bütçeleme yapılmasını sağlamak için hazırladığı 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’dur. Bu çalışmanın amacı bu yaygın uygulamanın ardındaki kurumsal dinamikleri araştırmak ve bu ikili baskının, üniversitelerde egemen olan meslektaşlığa dayalı (collegial) kurumsal mantık ile ne ölçüde uygun veya bağdaşır olduğunu incelemektir. Çalışmanın analizi, Akdeniz Üniversitesi’nde nitel tekniklerle toplanan örnek olay verileri üzerinden yürütülmüştür. Araştırmacılar 2005-2009 yılları arasında stratejik yönetim sürecine dahil olmuş 32 akademik ve idari yönetici ile derinlemesine görüşmeler yürütmüşlerdir. Görüşme verileri doküman analizleri ile desteklenmiştir. Araştırmanın sonuçları, üniversitelerde egemen olan meslektaşlığa dayalı kurumsal mantığın, Akdeniz Üniversitesi gibi, gönüllü kurumsal iyileştirme girişimleri konusunda 13 yıllık deneyimi bulunan bir üniversitede bile, stratejik yönetim ve kalite geliştirme gibi yeni yönetimci uygulamaların sağlam bir yer edinmesine imkan vermediğini göstermiştir. Kurumsal girişimcilik çalışmaları hangi şartlar altında insan eyleyiciliği (agency) ile kurumsal değişimin gerçekleşebildiğini açıklamaktadır. Stratejik planlamanın gerçek kurumsal değişimden ayrıklaşmasını (decoupling) önlemek için sağlanması gereken şartları araştırmak üzere daha ileri çalışmalar yapılması önerilmektedir. Bu çalışma yüksek öğretimin güncel meselelerinin araştırılmasında yeni kurumsalcılık kuramı kavramlarının yararlı bir şekilde kullanılabileceğini göstermiştir.
Anahtar sözcükler: Yüksek öğretimde stratejik planlama, kurumsal eşbiçimlilik, baskın kurumsal mantık, devlet üniversiteleri, AYÖA, Bolonya Süreci
In the summer of 2009 it was ascertained by the researchers that 97 percent (71 out of 73) of the state universities (excluding 21 very recently founded) in Turkey had either announced having a strategic plan or a strategic planning process going on. The impetus behind this isomorphic practice in the organizational field of higher education is the enforcement of strategic planning on state universities by two different legislations, the Regulation for Academic Assessment and Quality Improvement issued by YOK (Higher Education Council) in order to induce quality assurance initiatives and the Public Financial Management and Control Law No. 5018 issued by the Ministry of Finance for the purpose of securing performance based budgeting in all public institutions). The purpose of this paper is to inquire the institutional dynamics behind this prevalence and to explore the congruence or compatibility of these dual pressures with the prevalent collegial institutional logics of the university. The analysis was conducted on the case study data collected through qualitative techniques at Akdeniz University. The researchers conducted in-depth interviews with 32 academic and administrative directors involved in the strategic management process from 2005 to 2009. Interview data was supplemented by document analysis. The results of the study indicate that the dominant collegial institutional logic of the university did not allow the new managerialist practices like strategic management and quality improvement to achieve strong foothold even at Akdeniz University which has 13 years of experience with voluntary initiatives for improvement. Studies of institutional entrepreneurship propose under what conditions institutional change is made possible through human agency. Further studies are recommended to explore the conditions to be satisfied in order to overcome decoupling of strategic planning from real institutional change. This study demonstrated that the constructs of new institutionalism can be usefully employed in analysing the current issues of HE.
Key words: Strategic planning in higher education, institutional isomorphism, dominant institutional logics, state universities, EHEA, Bologna Process