Akademik Veri Yönetim Sistemi
III. Uluslararası Gıda Kongresi, Bursa, Türkiye, 26 - 27 Eylül 2014, cilt.1, ss.31
GİRİŞ/AMAÇ
Dünyadaki birçok ülkede tarımsal ürünlerin hasadı ve bu ürünlerin endüstride işlenmesi sonucunda tonlarca tarımsal ve endüstriyel atık açığa çıkmaktadır. Lignoselülozik bir atık olan pirinç samanı, yapısında %17-19 lignin, %29-34 selüloz, %23-26 hemiselüloz ve çeşitli ekstraktif maddeler bulundurmaktadır. FAO verilerine göre Türkiye’de 2008-2012 yılları arasında yaklaşık 7.6-9.1 milyon ton pirinç samanı açığa çıkmıştır. Bu nedenle çalışmada, pirinç samanının ülke çapında değerlendirilmesi ve katma değeri yüksek ürünlere dönüştürülmesi amacıyla optimum hidroliz koşullarının belirlenmesi amaçlanmıştır.
GEREÇ ve YÖNTEM
Çalışmada kullanılan pirinç samanı, Çorum’un Osmancık ilçesinde bulunan bir pirinç üreticisinden temin edilmiş ve hidroliz edilmeye uygun hale getirmek amacıyla öğütülmüştür. Hidroliz işleminde seyreltik sülfürik asit metodu kullanılmıştır. Ekstraksiyon sonucu elde edilen hidrolizatların indirgen şeker analizi, DNSA yöntemiyle yapılmıştır (Miller 1959). Pirinç samanının optimum hidroliz koşularının belirlenmesinde Cevap Yüzey Metodu (CYM) kullanılmıştır. Optimum hidroliz koşulları; üç farklı sıcaklık (105, 120, 135ºC), asit oranı (%1, %3, %5), kat/sıvı oranı (1/15, 1/17, 1/19) ve sabit sürede (15 dk) belirlenmiştir.
BULGULAR
Elde edilen sonuçlara göre pirinç samanının optimum hidroliz koşulları 126.5ºC sıcaklık, %5 asit oranı ve 1/15 katı/sıvı oranı olarak belirlenmiştir. Bu koşullara göre toplam indirgen şeker miktarı ve elde edilen ekstrakt verimi sırasıyla 21.5 g/L ve %57.33 olarak tespit edilmiştir.
TARTIŞMA/SONUÇ
Tüm bulgulara göre, pirinç samanının hidrolizi ile elde edilen ekstraktın, katma değeri yüksek ürünlerin ve biyoyakıtların fermentasyon yoluyla üretilmesinde substrat olarak kullanım potansiyelinin olduğu anlaşılmıştır.
Anahtar kelimeler: Lignoselüloz, pirinç samanı, hidroliz, cevap yüzey metodu