Denizli İli, Tavas İlçesi, Yaka Mahallesi’ndeki Kilise Kurtarma Kazısı ve Artemis Sibyrallis’e Ait Yeni Bir Yazıtın Ön Değerlendirmesi


Creative Commons License

Yılmaz F., Öztürk V.

Arma, cilt.1, ss.1-22, 2021 (Hakemsiz Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 1
  • Basım Tarihi: 2021
  • Dergi Adı: Arma
  • Sayfa Sayıları: ss.1-22
  • Akdeniz Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu makale, 2018-2019 yıllarında Denizli İli, Tavas İlçesi, Yaka Mahallesi, Bağlar Mevkii, Hancı İsmailler Sokak’ta gerçekleştirilen kurtarma kazılarının rapor ve sonuçlarını bilim çevrelerine ve kamuoyuna duyurmayı amaçlamaktadır. İlk etabı tamamlanan disiplinlerarası kurtarma kazıları çerçevesinde bölgenin yerleşim arkeolojisi ve epigrafi araştırmaları öncelikli olarak değerlendirilmiştir. İki açmada sürdürülen kazılar sonucunda neredeyse tamamı devşirme malzemeyle inşa edilen apsisli bir kilise yapısı keşfedilmiş ancak henüz bir kısmı ortaya çıkarılabilmiştir. Binanın yapımında kullanılan yer döşemeleri, sütun kaideleri, lahitler, seramikler ve Artemis Sibyrallis’in kökenine ait yeni kehanet yazıtı, kilisenin daha öncesinde Roma İmparatorluk Dönemi’nde de bir kamu binası olarak kullanım gördüğünü belgelemektedir. Yine de Salbake Dağı’nın hemen kuzeybatı eteklerinde konumlanan söz konusu alan daha önce herhangi bir yerleşimle ilişkilendirilememiştir. Bu nedenle kazı alanının görece olarak yakınında keşfedildiği ileri sürülen Kosa ile Antikosa adlı köylerin söz konusu tanrıçaya adanmasına ve Herakleia Salbake’ye devrine ilişkin daha önceden yayımlanmış bir sınır yazıtı bu çerçevede tekrardan ele alınarak hem kazı alanının bağlamı hem de kentin güney sınırıyla ilintili yeni öneriler sunulmuştur. Tarihsel olaylar çerçevesinde apsisli kilise yapısı da MS 5. yüzyıl sonrasına tarihlendirilerek Herakleia Salbake kentiyle ilişkilendirmiştir. 

This paper aims to declare the report and assessment on the rescue excavations carried out in Denizli, Tavas District, Yaka Neighbourhood, Bağlar Area, Hancı İsmailler Street in 2018-2019 to the scientific communities and the public opinion. Within the first phase, interdisciplinary excavations focused primarily on the region’s settlement archaeology and epigraphic research. An apse church architecture, almost entirely built with spolia, was discovered within two trenches; only a part of it has been unearthed yet. The ground coverings, column bases, sarcophagi, ceramics, and a new oracle inscription concerning the Artemis Sibyrallis’ roots also attested that the church was used as another public building in the Roman Imperial Period. However, the building location and its vicinity placed on the northwestern slopes of Salbake Mountain could not be associated with any settlement/polis before. In this sense, new recommendations are presented about both the geographical context of the excavation area and the southern border of the Herakleia Salbake by reconsidering a published border inscription contained the dedication of the Kosa and Antikosa villages to the goddess and their transfer to the city. Finally, the church is evaluated as a building in the Herakleia Salbake’s territory due to the previous period. Accordingly, it is dated following the middle of the 5th century AD according to the city’s historical events.