AIGAI agora binası

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Öğrenci: M. Hamdi Kan

Danışman: BURHAN VARKIVANÇ

Özet:

Aigai Antik Kenti Agora Binası, Helenistik Dönem içerisinde, Batı Anadolu ve bütün Akdeniz Havzasında onlarcası bulunan bir mimari oluşumun belki de günümüze en iyi korunmuĢluk durumunda ulaĢmıĢ örneğidir. Yapının, bu niteliğinden hareketle, dönem mimarisinin gerek tasarımsal gerekse de yapısal genel özelliklerinin yanı sıra, mimari form özelinde de "L" Biçimli Agora Binalarının detaylıca anlaĢılmasında tartıĢmasız öncül bir rol oynayacağı ortadadır. Bu doktora çalıĢmasının birincil amacı da, Aigai Agora Binasının tasarımsal ve yapısal niteliklerinin, benzeri yapılarla karĢılaĢtırmalı olarak detaylarıyla ortaya konması ve söz konusu binanın sunduğu bütün verilerin anlaĢılabilir bir metot içerisinde değerlendirilmesidir. Kendi türündeki binalar arasında, tartıĢmasız olarak, en iyi korunmuĢluk durumu gösteren yapıdır. Bu özelliği dolayısıyla, diğer benzer örneklerin doğru olarak değerlendirilmesinde olduğu kadar, dönemin inĢa faaliyetlerinin anlaĢılmasında da yol gösterici bir niteliğe sahiptir. Benzeri çok katlı yapıların statik problemlerinin çözülmesi ile verimli mekan yaratımı ve kullanımının nasıl kombine edildiği; üç farklı amaca hizmet eden, üç farklı tasarımdaki katların, statik kaygıları gözeterek, tek yapı içerisinde, organik bir Ģekilde iliĢkilendirilmeleriyle, Aigai Agora Binası özelinde cevaplanmıĢ olmaktadır. Agora Binasının birinci katı, ekonomik faaliyetlere ayrılmıĢ gibi görünmektedir. 12 adet doğu, 2 adet de kuzey cepheli, önlü arkalı toplam 28 mekanıyla, ekonomik ve hatta belki de (en azından bazı mekanlarda) üretime yönelik amaçlara ayrılmıĢtır. Söz konusu mekanların bazılarının, üretimden direkt olarak arza açıldıkları düĢünülebilir. Bu durum, doğu cepheli mekanların açıldıkları, Küçük Meydan veya Dar Teras olarak isimlendirilen alan için de geçerlidir. Burada bulunan ve Macellum olarak tanımlanan yuvarlak yapı da, aynı Ģekilde, muhtemelen üretimden arza açılmaktadır. Kamu alanlarının düzenlenmesi açısından da, hem Agora Binası, hem de birbirine bağladığı iki meydan, önemli Ģehircilik detayları sunmaktadırlar. Agora Binasının kat düzenlemeleri, bu iki meydanın da farklı kullanım amaçlarına iĢaret etmektedir. Birinci katın ticari iĢlevinin aksine, Agora Meydanının doğu stoası konumundaki üçüncü kat sosyal iĢlevlidir.